Irudimen autobiografikoa

CUSC ikerketa taldeak (Centre de Recerca en Sociolingüística y Comunicació) hitzaldi interesgarri bat egin du berriki, Emili Boix-Fuster irakaslearen eskutik, «Històries de vida lingüística: un balanç» izenburuarekin.

Bizitza-istorioak introspekzio ariketak dira. Norberaren bizipenei buruzko gogoeta egitea da, norberaren ideiak eta emoziak esploratzea. Autobiografia linguistikoek fokoa bizipen linguistikoetan jartzen dute.

Emili Boix-Fuster irakasleak 19 testu autobiografiko aztertu eta alderatu ditu, hizkuntzaren ikuspegitik. Hiru herrialdetako testuak izan dira: erdialdeko Europakoak, Iparramerikakoak eta Herrialde Katalanetakoak. Azterketa horretan hiru gai topatu ditu nagusiki: jatorrizko hizkuntzen balioespena Erdialdeko Europan, ingelerak eragindako akulturazioa Iparramerikan, eta gaztelania nola joan den lekua hartzen Herrialde Katalanetan.

Carles Feixa irakaslea, bestalde, aditua da gazte-kulturak aztertzen. Bizitza-istorioak erabili izan ditu horretarako, eta ikuspegi metodologikoa landu du sarritan. Berea da “irudimen autobiografikoa” espresioa, soziologian erabiltzen den irudimen soziologikoaren kontzeptuarekin paralelismoan sortua. Irudimen soziologikoak, hain zuzen, gizartearen ikuspegi osatuagoa izateko esperientzia pertsonala gainditu eta hura modu zabal eta kritikoan interpretatzea aldarrikatzen du; esperientzia pertsonalarekin soilik ez geratzea, eta atzean dauden fenomeno soziologikoak aztertzea, alegia. Kafe hartzearen adibidea jarri ohi da horretarako: lagun batekin kafe bat hartzea ez da eguneroko gertakari hutsal hutsa, baizik eta errito sozial bat; eta horrela aztertu behar da. Irudimen autobiografikoa, bada, horixe bera da: istorio partikularretatik abiatuta, bizipen kolektiboak identifikatzea.

Metodologiaren ikuspegitik ere bereziak dira bizitza-istorioak.

Inoiz ohartu zarete? Bizitza-istorio baten errelatoa eraikitzeko orduan ekintza batzuk hautatu eta beste batzuk ahantzi edo estali egiten ditugu. Ez dago a priori irizpiderik zeintzuk gertaera sartu eta zeintzuk ez. Hori da interesgarriena. Gertaerak garrantzitsuak izango dira baldin eta esperientzia ulergarriago bihurtzen badute eta protagonistek esanguratsuak direla pentsatzen badute.

Honela aurkitu dut idatzita, aspaldian egin nuen testu batean:

Ipuin batekin alderatu ahal ditugu: ipuina idazten hasi aurretik, badakigu amaiera zein izango den. Gertaerak, beraz, horren arabera aukeratzen eta antolatzen ditugu: heldu garen lekura nola heldu garen ulertarazteko baliagarriak izateko moduan. Oroimenetik narraziora pasatzen garenean, gertaerei koherentzia, zentzua eta norabidea ematen saiatzen gara.

Hori guztia Bourdieuk askoz hobeto azaldu zuen:

“Tenemos, sin duda, el derecho de suponer que el relato autobiografico se inspira siempre, al menos en parte, en el deseo de dar sentido, dar razón, extraer una lógica a la vez retrospectiva y prospectiva, una consistencia y una constancia, estableciendo relaciones inteligibles, como las del efecto a la causa eficiente o final, entre los estados sucesivos, constituidos de este modo en etapas de un desarrollo necesario”

Esanguratsua, ezta?

Hizkuntzari buruz ari garela, autobiografia linguistikoak oso modu deigarrian landu dituzte Herrialde Katalanetan. Esan bezala, autobiografia linguistikoa pertsona batek hizkuntzei buruz dituen esperientziak deskribatzea da: hizkuntzak ikasteko moduak, inguruan dituen hizkuntzak eta bizitzan zehar berriak nola agertu diren, familia-transmisiorako moldeak edota, azken batean, hizkuntzekin zerikusia duen beste edozein esperientzia. GELA taldeak (Grup d’Estudi de Llengües Amenaçades) autobiografia linguistikoen lehiaketa bat antolatu ohi du urtero. Azken urteetako emaitzak hemen irakurri ahal dira: http://gela.cat/doku.php?id=autobiografies

Beste baliabide interesgarri batzuk hemen:

On egin!