Kontakizuna eta eraldaketa

Iñigo Fernandez Ostolazak Surflaria eta Paradisua liburua argitaratu du Iñigo Urdinagaren sinadurapean. Iñigo ezaguna da, euskararen komunikazioaren inguruan egin duen lanagatik eta teorizazioagatik. Publizista eta unibertsitateko irakaslea da; Hiznet ikastaroetan aritutakoa ere bai.

Liburuan surfa du hizpide. Dena den, liburu erakargarria da lehorreko kume garenontzat ere bai. Noiz edo noiz, komunikazioaz hitz egiten du, nahiko zeharka bada ere. Horrelako pasarte batean, bere ikasleei eman ohi dien speach edo hitzalditxoa azaltzen du. Honako hau, gutxi gorabehera: “Marketina erreminta bat da, tresna hutsa, alde bateko zein besteko helburuak lortzeko erabilgarria. Erreminta ahaltsua da. Zoritxarrez garestia ere bai. Boteredunek erruz erabiltzen dute. Txikiok ez dugu apenas erabiltzen. Bada garaia marketina gure helburuak lortzeko erabiltzen has gaitezen”. Buruz ari naiz, ez dut liburua eskuartean.

Marketinaren oinarria istorioak kontatzea dela entzun izan dut: storytelling, narratiba, kontularitza, istoriogintza, errelatoa, kontakizuna… nahi duzuen bezala deitu.

Narratiba tresna handia da. Narratiba bat da kultura: kultura da gure errealitateaz, gure iraganaz eta etorkizunaz, zer kontatzen dugun eta nola kontatzen dugun. Identitateak berak osagai narratibo garrantzitsua du. Identitate narratiboa gure buruaz egiten dugun errelatoa da. Errelato horretan hiru izaki gara: narratzailea, ko-autorea eta protagonista (gure bizitza den trama baten protagonista). Narrazioa iraganeko gertaeren errelatoa da, baina baita prospektiboa ere: proiektuak, iguripenak, espektatibak…

Gure errelatoa kontatzen ikasi behar dugu. Errelato eraldatzaileak: nondik gatoz eta nora goaz.

Oharrak

Ateak Ireki, komunikazioaz

Meredith Belbin ikerlariak talde eraginkor baten ezaugarriak ikertu, eta talde batean beharrezkoak diren rolak identifikatu zituen: sortzailea, ebaluatzailea, koordinatzailea, ekintzailea, espezialista, kohesionatzailea, bultzatzailea, ikerlaria eta bukatzailea. Eraginkorra izateko, rol horietako bakoitza beteko duenik egon behar da taldean. Belbinek horren gainean metodologia oso bat landu zuen, lan ekipoen eraginkortasuna lortzeari begira.

Euskalgintzari ere ideia bera lotu ahal zaio. Behar da euskaldunak zeinek aktibatu, hiztun berriak zeinek erakarri, erasoen aurrean erantzuna zeinek antolatu… Arrakastarako, rol horiek guztiak dira beharrezko. 

Euskal Herrian Euskaraz taldeari, urteetan, Krispin kilkerraren rola egokitu zaio: salatu, zirikatu, aurre egin… Ez da erraza izan, ezta erosoa ere. Barne eztabaida egin berri, “Ateak Ireki” txostena kaleratu dute. Gauza interesgarri asko ageri da bertan, baina, egia esatera, bikaina iruditu zait komunikazioari buruz esaten dutena:

  • Jendartea anitza denez, euskararen aldeko diskurtsoak ere anitza izan behar du: forman, hitzetan eta tonuan.
  • Muinean, ordea, zehatza izan behar du. Oinarrizko ideiak ondo hautatu eta horiekin errekurtsiboa izan: ideia horiek etengabe zabaldu.
  • Belaunaldi berrien mundu ikuskerarekin konektatu.
  • Errelato koherente eta ulergarria antolatu: nondik gatozen, zein den egungo egoera, eta erronkak non ditugun. Euskararen arloan ere errelatoaren batalla dago jokoan.
  • Diskurtsoak batzuetan arrazionala izan behar du, beste batzuetan zirraragarria: emozioa eta arrazoia… biak landu behar diral
  • Aldarrikatzailea izan, baina alde positiboak balioetsi. Botila erdi hutsik dago, baina erdi beteta  ere bai.
  • Kontrakoak zein diren garbi izan. Diskurtso “epelekin” ez konfrontatu. Indarrak gorde, kontrako diskurtsoei aurre egiteko.
  • Bi oinarri proposatzen dute: batetik, identitatea; bestetik justizia soziala. Biekin osatu behar da EHEren diskurtsoa.

Planteamendu osatua eta argia. Bejondeiela!

Zer egin dezaket nik?

lazkao_txiki-bertsoa.com_2016ko Euskararen Eguneko ekitaldiak iragartzen hasi dira: ‘Zer egin dezaket nik euskararen alde?’ izango da aurtengo lelo ofiziala. Irakurri dudanaren arabera, horren bidez gizarte osoa gonbidatu nahi da norberak galdera hori egitera, eta norberak bere neurriko erantzuna ematera…

Antzeko galdera egin zioten behin Lazkao Txikiri, eta harek erantzun:

— Hi Joxe Migel, zer egin behar diagu euskararen alde? ­— Zer egingo diagu, ba? Hitz egin, motel, hitz egin!

Bai, badakit oso istorio ezaguna dela… baina ezin izan diot hona ekartzeko tentazioari eutsi. 😉

Izan ongi!

Euskara sustatzeko komunikazioa

komunikazioa_content

Joan Kruz Lakastari irakurri diogu berria egunkarian: «Arrazoia edukitzeaz gain, arrazoia dugula ongi azaldu behar dugu, pedagogia lan handia egin behar dugu, komunikatzen jakin behar dugu».

Hizkuntza normalizazioan beti izan dugu komunikazioarekiko kezka berezi bat, sarri komunikazioa eta marketina erabat nahastu baditugu ere. Kezka bai, sentsazio mingots eta gazia ere bai, sarri asmatzen ez dugula ikusi dugulako. Hiznet graduondokoan, esate baterako, “Komunikazioa euskara sustatzeko” izeneko gaia lantzen da; Klusterrak ere komunikazioa landu eta testu interesgarria argitaratu zuen (egun, ahaztu samartua bada ere): Euskara Sustatzeko Komunikazio Ekimenak. Lehenagotik Hizkuntza Politika Sailburuordetzak Iñigo Ostolazak egindako gida bat zabaldu zuen udaletako EBPNren ekintzak nola komunikatu behar ziren azaltzeko: EBPNren komunikazio gida.

Katalunia aldean are urrunago joan ziren eta màrqueting lingüístic izeneko graduondokoa antolatu zuten 2005ean. Antza denez bide laburra izan zuen, ez baitut horren berri gaurkoturik aurkitu.

Orain dela urte batzuk Iñigo Ostolazak berak arrakasta izan zuen “euskara nola saldu…” hitzaldi sortarekin: euskara gazteei nola saldu, euskara nola saldu udaletik… Izenburuak ere nahiko probokatiboak ziren eta aztoratu egiten ginen. Euskara saldu? Deserosotasun puntu bat eragiten zigun. Guk ez dugu ezer saldu nahi!

Gaizki gogoratzen ez badut, “Babeli gorazarre” liburuan irakurri nuen lehen aldiz pedagogia sozialaren ideia. Erakargarria iruditu zitzaidan. Euskara saldu ez, pedagogia soziala egin nahi dugu… Publizitatearen eta marketinaren teknikak erabiliko ditugu, baldin eta pedagogia egiteko balio badute.

Gauza interesgarrienak mugaldeetan gertatzen direla esan ohi da… Agian hor bada zer esploratu: marketinga, komunikazioa eta pedagogia muga egiten duten lekuan, alegia. Kontua da “pedagogia” erdigunean jartzea.

Bitartean… Planifikazio estrategikoaren alorrean bada “pasadizo” moduan kontatzen den elkarrizketa. Antza denez, puntako enpresa bateko gerenteak, plan estrategikoen garrantzia erlatibizatzeko, honela esan ohi zuen: “Guk… plan estrategiko ‘kojonudoa’ dugu: gauzak egitea”. Agian antzeko zerbait esan genezake geuk komunikazioari buruz: “Euskararen munduan komunikazio plan estrategiko ikaragarri onak ditugu: egiten duguna kontatzen dugu, baita zergatik egiten dugun azaldu ere”

Ez da abiapuntu txarra.